Boşanma Davası Nasıl Açılır ?
Boşanma davaları hakkında bilgi verebilmek için öncelikle evliliğin ne olduğunu tanımlamak gerekmektedir. Evlilik, yasal olarak evlenmek için bir engeli bulunmayan iki karşı cins insanın evlilik sözleşmesiyle karı koca olarak hayatlarını devam ettirmesi olarak tanımlanabilir.
Yazı İçeriği
Boşanma ise iki eş de hayatta iken iki eşten birinin veya ikisinin birden mahkemeye başvurarak hakim tarafından mahkeme kararı ile bu evlilik sözleşmesine son verilmesi şeklinde tanımlamak mümkündür. Ayrıca belirtmek gerekir ki boşanma nedeninin Türk Medeni Kanunu’nda yer alan sebeplerden birine dayanması gerekmektedir.
Boşanma Davası Açmaya Kim Karar Verebilir ?
Türk Medeni Kanunu evliliğin devam ettirilmesi eşlerden beklenmeyecek derecede zarar gördüğü takdirde evliliğin sona erdiğini kabul eder. Buradan öncelikle çıkarmamız gereken sonuç evlilik birliği içerisinde eşler birbirinden razı ise kamu hukuku adına hakim siz evli kalamazsınız şeklinde kendinde bir yetki göremez. Başka bir deyişle eşlerin birbirine karşı yaptıkları hareketlerde göstermiş oldukları sabır yüksekse kamu bu duruma müdahale edemez.
Hangi Şartlarda Boşanma Davası Açılır ?
Taraflardan birinin boşanma davası açabilmesi için bir sebebinin olması gerekmektedir. Sebepsiz olarak boşanma davası açılması mümkün değildir. Türk Medeni Kanunu bu konuda boşanma davası açabilmek için gerekli olan şartları açıklamıştır.
- Evlilik birliğinin temelden sarsılmış olması
- Evlilik birliğinin temelden sarsılmasının boşanmak isteyen eş yönünden evliliğin devamına engel olduğunu ve artın ondan evliliğin sürdürülmesinin beklenemeyeceği.
- Evliliğin boşanma noktasına gelmesinde karşı eşin kusurlu davranışlarının bulunması gerekmektedir.
Boşanma Davası Hangi Mahkemede Açılır ?
Boşanma davalarında Aile Mahkemesi görevlidir. Aile Mahkemelerinin olmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir. Eğer yetki yerinde Aile Mahkemesi yoksa ve Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açılırsa muhakkak dava dilekçesinde Aile Mahkemesi sıfatı ilke ibaresi eklenmelidir.
Boşanma Davası Nerede Açılır ?
Boşanma davalarında yetkili mahkeme eşlerin son 6 ay birlikte yaşadıkları yer mahkemeleridir. Bunun yanında eşlerden birinin çalışma imkanın olmaması ve kendisine ait bir konutunun olmaması yada can güvenliği nedeniyle baba evine sığınması gibi durumlarda bulunduğu yer Aile Mahkemelerine dava açılabilir.
Boşanma Çeşitleri Nelerdir ?
4721 sayılı Medeni Kanuna göre boşanma davası iki şekilde açılabilir:
- Anlaşmalı boşanma davası,
- Çekişmeli boşanma davası.
Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır ?
Anlaşmalı boşanma davası açma ile ilgili olarak sitemizde Aile Hukuku kategorisinde bulabileceğiniz başka bir makalede ayrıntılarıyla açıklanacağı üzere, her iki tarafın boşanmanın tüm sonuçları hakkında anlaşarak evlilik birliğini sona erdirmesidir.
Anlaşmalı Boşanma Davaları Ne Kadar Sürer ?
Bu konuda net bir süre söylemek mümkün değildir. Yetki çerçevesinde anlaşmalı boşanma davasının açılacağı yer mahkemesinde tevzi birimi tarafından Aile Mahkemesine dosya tevdi edilecektir. Aile Mahkemesinin o anki yoğunluğuna ve işleyişine göre değişmekle birlikte söylemek gerekir ki çekişmeli boşanma davalarından çok daha kısa sürede sonuç almak mümkündür. Anlaşmalı boşanma davalarında tarafların istinaf kanun yoluna başvuru yapmadığı durumlarda yaklaşık olarak 1-2 ay içerisinde boşanma gerçekleşmektedir.
Çekişmeli Boşanma Davası Nasıl Açılır ?
Çekişmeli boşanma davası ise, taraflar arasında boşanmada hangi tarafın kusurlu olduğu, maddi ve manevi tazminat, nafaka, velayet, ev eşyalarının paylaşımı vb. gibi konularda belli bir çekişmenin yaşandığı bir dava türüdür. Çekişmeli boşanma davası, genel veya özel boşanma sebepleri olmak üzere iki kategorik sebebe dayanılarak açılabilir:
Genel Boşanma Sebepleri
- Genel boşanma sebeplerine örnek olarak çiftler arasındaki geçimsizlik, mizaç uyuşmazlığı nedeniyle tartışma, hakaret, şiddet, güven sarsıcı davranışlar, evlilik yükümlülüklerini yerine getirmeme gibi sınırsız sayıda neden genel boşanma nedenleri olarak kabul edilir.
Özel boşanma sebepleri
- Özel boşanma sebepleri kanunda sınırlı sayıda sayılmıştır. Özel boşanma sebeplerine dayanan boşanma davaları şu sebeplerle olabilir:
- Zina (aldatma) nedeniyle boşanma davası (TMK m. 161) ,
Aldatma (Zina) TMK m. 161’de düzenleme altına alınmış mutlak boşanma sebeplerinden biridir. Zina evli bir kişinin kendi eşi dışında başka bir kişi ile cinsel ilişki yaşaması sebebiyle yetkili Aile Mahkemesine açılan bir dava türüdür.
- Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış nedenleri ile boşanma davası (TMK m. 162),
Türk Medeni Kanunu 162. maddede hüküm altına alınmıştır. Eşlerden birinin diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı bir davranışta bulunulması sebebiyle boşanma davası açması mümkündür. Bununla birlikte eşlerden birinin diğer eş tarafından ölüm tehlikesi altında sessiz kalması da bu madde kapsamında değerlendirilir.
- Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme sebepleri ile boşanma davası (TMK m. 163),
- Terk Sebebiyle boşanma davası (TMK m. 164),
Türk Medeni Kanunu m. 164’de düzenlenmiştir. Eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadıyla diğerinin rızası olmadan evi terk ettiği veya haklı bir sebep olmadan ortak konuta dönmediği takdirde terk gerçekleşmiş sayılır. Bu durumda Terk Sebebiyle Boşanma Davası açılması mümkündür.
- Akıl Hastalığı sebebiyle boşanma davası (TMK m. 165).
Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Türk Medeni Kanunu m.165’de düzenlenmiştir. Eşlerden biri bir daha iyileşme şansı olmayan bir akıl hastalığına yakalanırsa ve diğer eş tarafından da bu durumun devam ettirilmeyeceğinin ispatlanması durumunda boşanma davası açılması mümkündür.
Boşanma Davalarında Duruşmalara Katılmak Zorunlu Mudur ?
Boşanma davalarında davacının ve davalının avukatla temsil edildiği durumlarda duruşmaya katılımları zorunlu değildir. Ancak anlaşmalı boşanma davalarında karar duruşmasında hakim kanun gereğince hem davalıyı hemde davacıyı duruşma salonunda hazırl görmek isteyecektir. Aile Mahkemesi hakiminin anlaşmalı boşanma protokolündeki maddeler konusunda tarafların mütabık kaldıklarını teyid etmesi gerekmektedir.
Boşanma Davalarında Nafaka Nasıl Alınır ?
Boşanma davası açıldığında davacı taraf hem kendisi için hemde müşterek çocuk için tedbir nafakası istemesi mümkündür. Tarafların tedbir nafakası istememesi halinde TMK md. 169 gereğince “Boşanma veya ayrılık davası açılınca hakim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri re’sen alır” hükmü gereğince tedbir nafakasına ilişkin hususlar hakim tarafından re’sen dikkate alınacaktır.
Boşanma davası kesinleştikten sonra Aile Mahkemesi hakimi müşterek çocukların günlük ihtiyaçları, okul giderleri, sağlık masrafları gibi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ‘’iştirak nafakası’’na hükmedebilir.
Boşanma davasının kesinleşmesinden sonra hakim tarafından hükmedilecek olan bir diğer nafaka türü ‘’yoksulluk nafakası’’dır. Yoksulluk nafakası boşanma davası sonucunda yoksulluğu düşen eşe diğer eş tarafından ödenen nafakanın adıdır.
Boşanma Davasında Maddi ve Manevi Tazminat Nedir?
Boşanma davası açılırken maddi tazminat ve manevi tazminat talepleri Türk Medeni Kanunu’nun 174/1. Maddesi “Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddi tazminat isteyebilir.” “Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.” hükmü gereğince talep edilmektedir.
Taraflar boşanma davası sırasında maddi tazminat ve manevi tazminat taleplerinde bulunabilecekleri gibi boşanma davası bittikten sonra da maddi tazminat ve manevi tazminat taleplerinde bulunabilirler. Türk Medeni Kanunu “Evliliğin boşanma sebebiyle sona ermesinden doğan dava hakları, boşanma hükmünün kesinleşmesinin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.” şeklinde hüküm almıştır. Bu sebeple boşanma davasının kesinleşmesinden sonra 1 yıl içerisinde maddi tazminat ve manevi tazminat davası açılabilmesi mümkündür.
Boşanma Davasında Yargılama Usulü Nasıldır ?
Boşanmada yargılama, aşağıdaki kurallar saklı kalmak üzere Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa tâbidir:
- Hâkim , boşanma veya ayrılık davasının dayandığı olguların varlığına vicdanen kanaat getirmedikçe, bunları ispatlanmış sayamaz. Bunun yanında dava dilekçesinde iddia edilen vakaları hangi delil türü ile ispat edileceğinin belirlenmesi gerekmektedir. Örneğin dava dilekçesinde tanık deliline dayanılmamış ise daha sonra tanık dinletilmesi talep edilemez.
- Hâkim , bu olgular hakkında gerek re’sen, gerek istem üzerine taraflara yemin öneremez.
- Tarafların bu konudaki her türlü ikrarları hâkimi bağlamaz.
- Hâkim , kanıtları serbestçe takdir eder. Çekişmeli boşanma davalarda özellikle dikkat edilmesi gereken nokta; yaşanan olaylar mahkemeye izah edilmeye çalışılırken son yaşanan olaydan anlatılmaya başlanmalıdır.
- Boşanma veya ayrılığın fer’î sonuçlarına ilişkin anlaşmalar, hâkim tarafından onaylanmadıkça geçerli olmaz.
- Hâkim , taraflardan birinin istemi üzerine duruşmanın gizli yapılmasına karar verebilir.
- TMK 169 kapsamında hakimden barınma ve tedbir nafakası talep edilebilir. Boşanma davalarında tensip zaptı ile birlikte eşe nafaka bağlanması talep edilebilir.
- Eşin boşanma davası sürecinde mal kaçırma risklerine karşı ihtiyadi haciz taleplerinde bulunulabilir. Ancak burada dayanılması gereken madde TMK 169 değildir. Çünkü burada mal varlıklarıyla alakalı bir durum söz konusudur. Bu sebeple boşanma davalarıyla beraber mal rejiminin tasfiyesi davası açılıyor ve ihtiyadi haciz kararları bu şekilde alınıyor.
İlk ve orta eğitim öğretim hayatını Rize’de tamamlamıştır. Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü mezunudur. Hukuk eğitimini Maltepe Üniversitesi’nde almıştır. Halen Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku alanında yüksek lisans eğitimi görmektedir.
