Günümüzde internet hayatımızın tam merkezindedir dersek hata etmiş olmayız. İnternet üzerinden alışveriş yapıyoruz, internet üzerinden eğitim alıyoruz, toplumun büyük kesimi sosyal medya kullanıyor ve her kişinin, şirketin, işletmenin internette kendine oluşturduğu bir portre var. Elbette internetin insanlığa sağladığı imkanlar harika. Ancak sanal dünyada her zaman işler iyi gitmeyebiliyor. İnternet ortamında kişiler veya ticari işletmeler hakkında gerçek dışı kötü niyetli yayınlar, asılsız haberler, gerçek dışı kullanıcı yorumları yapılabiliyor. Hakkınızda yapılan olumsuz haberler kamuoyunun nazarında hakkınızda önyargı oluşmasına sebebiyet verebilir. Bununla birlikte eğer bir işletmeci iseniz ve işletmeniz hakkında kötü niyetli olarak karalama amacıyla Şikayet Var gibi sitelere olumsuz yorumlar yapıldıysa ticari hayatınız bu durumdan oldukça olumsuz etkilenir.
Yazı İçeriği
İnternet dünyasında karşı karşıya kaldığınız kötü niyetli içeriklerle ilgili haklarımızı koruyan düzenlemeler bulunmaktadır. Hukuk çerçevesinde hakkımızı aramamız gerekir. Bu haklarınız nelerdir, neler yapılabilir; Av. Kazım İsmail KAZDAL’a sorduk…
‘’5651 sayılı yasa, toplumda bilinen adıyla internet yasası kişilerin veya şirketlerin haklarında yapılmış olan yorumların, haberlerin, videoların, her türlü içeiriğin yasada belirlenmiş şartların varlığı halinde erişiminin engellenmesine ve içeriğin kaldırılmasına imkan vermektedir. Ancak buradan internet ortamında yayınlanan her türlü içeriğe erişimin engellenmesi veya kaldırılması anlamı çıkarılmamalıdır. 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun internetten içeriğe erişimin engellenmesi veya kaldırılabilmesi için gerçek kişilerin veya tüzel kişilerin kişilik haklarını ihlal şartı aramıştır. İnternete yüklenen içerikler ile kişilik haklarının ihlal edildiğini düşünenler uzman bilişim avukatlarına başvurarak bu içeriklere erişimleri engelleyebilirler.
Burada özellikle belirtmek istediğim bir konu var. İnternet ortamında pek çok doğru bilgi bulunduğu gibi bilgi kirliliği de bulunmaktadır. Haklarının ihlal edildiğini düşünen vatandaşlarımız hiçbir yetkisi olmayan internet SEO firmaları veya avukat olmayan kişilerden medet umarak internetten içerik kaldırılması veya erişimin engellenmesi işlemini yapmaya kalkmasınlar. Yapılacak olan işlem konunun uzmanı bir avukat tarafından ele alınmalıdır. Zira internetten haber, yorum, video, her türlü içeriği kaldırma veya içeriklere erişimin engellenmesi için mahkeme kararına ihtiyaç vardır.’’
‘’ceza hukuku ve tazminat hukuku anlamında sorumluluk var.’’
İnternette hakkımızda yapılan asılsız yorumlar veya her türlü içeriğe erişimin engellenmesi mümkün. Peki internette hakkımızda asılsız içeriklerle kişilik hakkımıza karşı suç işleyenlerin, işletmelerin ciddi ticari kayıplarına sebep olan asılsız yorumlar yazan kişilerin sorumluluğu nedir ? Daha açık bir tabirle soracak olursam yaptıkları yanına kar mı kalacak ?
‘’Elbette kalmayacak. Kanunlarımız uyguladığı yaptırım sadece internet ortamında yayınlanmış olan içeriğin kaldırılması veya erişiminin engellenmesi şeklinde değildir. İçeriği yayınlayan kişilerin, kurumların veya yer sağlayıcıların (internet siteleri) hem tazminat hukuku anlamında hemde ceza hukuku anlamında sorumlulukları bulunmaktadır. Bu konuyu incelerken iki ana başlığa ayırmamız gerekiyor.
Gerçek kişilere karşı gerçekleştirilen kişilik hakkının ihlali, özel hayatın gizliliğinin ihlali gibi durumlarda tazminat hukuku anlamında ve ceza hukuku anlamında sorumluluk doğmaktadır. İnternete yüklenen içerikle bir kişiye karşı hakaret suçunun işlenmesi durumunda savcılığa suç duyurusunda bulunarak fiili gerçekleştiren kişi hakkında cumhuriyet savcılığı makamı tarafından ceza soruşturması başlayacaktır. Bununla birlikte kişilik hakkı ihlal edilen kişiler hukuk mahkemelerine başvurarak maddi-manevi tazminat davası açmaları da mümkündür.
Ticari işletmelere, şirketlere, tüzel kişilere karşı gerçekleşen ihlal durumlarında ise hukuki sorumluluk biraz daha farklıdır. Markaların kişilik haklarının ihlal eden, telif haklarının ihlal eden, marka hakkını ihlal eden, unutulma hakkını ihlal eden içeriklerin söz konusu olması durumunda sorumluluklar doğmaktadır. Bu noktada Türk Ticaret Kanunu m.54-55 anlamında haksız rekabet hükümlerinin uygulanmasıyla maddi manevi tazminat davasının yanında kişilerin hapis cezası ile karşı karşıya kalması da mümkündür. Bununla birlikte marka hakkının ve telif haklarının ihlal edilmesi durumunda Fikri ve Sınai Haklar Kanunu çerçevesinde çeşitli yaptırımlar söz konusu olacaktır.’’
‘’yapılan paylaşımı silerek sorumluluktan kurtulmak mümkün değil.’’
Sanal alemde paylaşılan içerikler tepki çektiği durumlarda gönderiyi paylaşan kişiler tarafından silinebilir. Söz gelimi aleyhimde hakaret içerikli paylaşım yapan kişiyi emniyet güçleri ifadesine başvurmak üzere çağırdıklarında kişi internet içeriğini kendisi yayından kaldıracak ve yaptığı davranışı inkar edebilecektir. İnternet içeriklerini ispat etme noktasında ne önerirsiniz ?
‘’Konu yargıya taşındığında aleyhinize işlenen fiili ispat yükü vardır. Ancak yapılan paylaşımları silerek sorumluluktan kurtulmak mümkün değil. Bu noktada Türkiye Noterler Birliği’nin mükemmel çalışan pratik bir hizmeti var; e-tespit. İnternet ortamındaki paylaşılan gönderiler Türkiye Noterler Birliği bilişim sistemi üzerinden https://e-hizmet.tnb.org.tr/tespit/ sitesine ilgili gönderinin URL’sini sisteme girerek tespit etmek mümkün. Sistem tarafınıza bir tespit numarası vermektedir. Daha sonra herhangi bir notere bu numarayı vererek tespiti yapılan konuya ilişkin yazılı belge alma imkanınız vardır. ’’
‘’en geç 28 saat içerisinde sonuç almak mümkün.’’
İnternet aleminin en önemli özelliklerinden biri de hızlı olması. İnternette her konuda hız söz konusu. Bilgiye ulaşma anlamında da çok hızlı, bilginin yayılması anlamında da çok hızlı. Bu hız çoğu zaman insan hayatında faydalı etkiler bırakmaktadır. Ancak bazende internette bilginin hızlı yayılması negatif etkiler bırakmaktadır. İnternette kişilik haklarımızı ihlal eder nitelikte yayınlanmış olan bir içeriğe erişimin engellenmesi/kaldırılması ne kadar sürer ?
‘’Öncelikle ifade edelim ki içeriğin kaldırılması ve içeriğin engellenmesi birbirinden farklı kavramlar ve bu işlemleri gerçekleştirebilmek için farklı hukuki süreçlerin takip edilmesi gerekmektedir.
İnternetteki bir içeriğe erişimin engellenmesi uygun şartların varlığı durumunda başvuru anından itibaren 28 saat içerisinde mümkündür. Başvuru merci en geç 24 saat içerisinde karar vermek zorundadır. Alınan kararın ardından erişim sağlayıcıları kendisine yöneltilen talimatı en geç 4 saat içerisinde uygulamak zorundadır. İlgili içeriğin kaldırılması noktasında ise ayrıca bir dava açılmasına gerek yoktur. Yeni düzenleme ile uygulama bu şekilde oldu. Mezkur yasadan önce ayrıca dava açılması gerekmekteydi. İçeriklerin kaldırılması için çeşitli yazışmaların yapılması gerekmektedir. Bu noktada yapılacak olan yazışmalar 2-7 gün arasında sürebilir.’’
İlk ve orta eğitim öğretim hayatını Rize’de tamamlamıştır. Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü mezunudur. Hukuk eğitimini Maltepe Üniversitesi’nde almıştır. Halen Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku alanında yüksek lisans eğitimi görmektedir.