2025 Trafik Kaza Tazminat Hesaplama ve Diğer Detaylar

Trafik Kaza Tazminat Hesaplama Robotu

Trafik kazalarında tazminat konusu maddi manevi olarak iki başlık altında kaleme alınmaktadır.

Maddi Tazminat 

Maddi Hasar 

Değer Kaybı  

Trafik kazası sonucu meydana gelen değer kaybı hususu Anayasa Mahkemesi tarafından verilen karara da konu olmuştur. Anayasa Mahkemesi kararlarına göre 04.02.2021 tarihinden sonra düzenlenmiş poliçeler için değer kaybı artık genel hükümlere göre belirlenmekte olup meydana gelen kayıp alanında uzman bilirkişilerce hesaplanmaktadır. Hesaplama; model, marka, değer ve göz önüne alınarak yapılmaktadır.

Yoksunluk Zararı

Kaza sonucu meydana gelen hasarın büyüklüğüne göre servise bırakılan aracın tamir için serviste kaldığı süre için istenen zarar yoksunluk zararıdır.

Yaralanma (Maluliyet)

Kanunda sayılan şartlar mevcut ise istenebilen zarar çeşidi olup işbu şartlar aşağıda izah edildiği gibidir:

  1. Kalıcı Maluliyet: Kaza sebebi ile meydana gelen maluliyet kişinin bütün hayatını etkileyip çalışma eforunu da düşürmekte ise kalıcı maluliyetin meydana geldiği kabul edilmektedir. İşbu zarar çıplak gözle hemen anlaşılamasa da sağlık raporu ile anlaşılabilecektir. Eğer kazanın akabinde hemen alınan bir rapor mevcut değil ise dosya kapsamında rapor alınması mümkündür.
  1. Geçici İşgörmezlik (Geçici Maluliyet): Geçici maluliyet durumunda kaza tazminat hesaplama, iyileşme sürecidir. Kazadan bedenen zarar gören kişinin ne kadar sürede iyileştiği göz önünde bulundurulmak suretiyle kaza tazminat hesaplaması yapılan tutar, ilgili şahsa ödenmek zorundadır. 
  1. Tedavi Giderleri: Kanunda SGK’ya verilen fakat SGK tarafından karşılanmayan giderler tedavi giderleri tazminatının konusunu oluşturmaktadır. Tedavi giderleri hastalığın türü ve iyileşme süresine göre ilgili hastanenin adli tıp birimi tarafından tanzim edilen rapor ile tespit edilir.

Bunun yanı sıra müvekkilin tedavi için yaptığı fakat kurumca karşılanmayan bir başka harcama da mevcut ise, ispatlanması halinde, hastane tarafından tanzim edilen adli tıp raporundaki giderler dışındaki giderler için de tazminata hak kazanılmaktadır. Örneğin belgelendirilmesi halinde tedavi için yapılan yol masrafları yahut tedavinin başka bir yerde yapılması gerekiyor ise otel masrafları da tedavi giderleri olarak kabul edilir ve tazmin edilmesi gerekmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken tek şart ilgili masrafların belgelendirilmesidir.

  1. Bakıcı Tazminatı: Bakıcı tazminatı “İyileşme Süresindeki Bakıcı Tazminatı” ve “Normal Bakıcı Tazminatı” olmak üzere iki grup halinde incelenebilmektedir. Bu tazminatın talep edilebilmesi için gerçekten bir bakıcı olmasına gerek yoktur. 
  • İyileşme Süresindeki Bakıcı Tazminatı: Kaza sonucu bünyesinde zarar meydana gelen kişinin iyileşme süresinde bakıcı ihtiyacı var ise ve bu durum hastane raporu ile de tespit edilmişse bu tazminata hak kazanılmaktadır. Örneğin hastane raporundan kişinin bakıcı eşliğinde iyileşme süreci 9 ay olarak tespit edilmişse işbu kaza tazminat hesaplaması 9 ay üzerinden yapılmaktadır. Bunun yanı sıra örneğin hastane tarafından tanzim edilen raporda iyileşme süresi bakıcı eşliğinde 4 ay olmak üzere toplamda 6 ay olarak belirlenmiş ise işbu kaza tazminat hesaplaması 4 ay üzerinden yapılmaktadır.
  • Normal Bakıcı Tazminatı: İşbu tazminat için kalıcı maluliyet şart olarak kabul edilmektedir. Söz konusu maluliyet oranının yüksek olması halinde bu tazminata hak kazanılmaktadır. Örneğin hastane raporunda maluliyet oranı %45 olarak tespit edilmiş ve bunun yanı sıra şahsın hayatı boyunca bakıcıya ihtiyacı olduğu ifade edilmişse ilgili kişi işbu tazminat için başvuruda bulunabilecektir. Yine bir başka örnekte hastane raporunda maluliyet oranı %45 olarak tespit edilmiş fakat şahsın kaza sonrası hayatının ilk 10 senesinde bakıcıya ihtiyacı olduğu ifade edilmişse bu durumda söz konusu süre için şahıs işbu tazminat için başvuru hakkına sahip olabilecektir.
  1. Ölüm 
  • Destekten Yoksun Kalma

Meydana gelen kişinin vefatı sebebi ile onun desteğinden yoksun kalanlar için yapılan kaza tazminat hesaplamasıdır. Söz konusu kaza tazminat hesaplaması yoksun kalan kişilere göre yapılmaktadır.

Örneğin meydana gelen kaza sonucu erkek eş vefat etmiş ise bu durumda desteğinden yoksun kalan kişiler kadın eş ve çocuklar olacaktır.  Bu noktada önemle ifade etmek gerekir ki ölen kişinin belirli bir yaşın üstünde olan çocukları söz konusu tazminata hak kazanamayacaktır. Fakat şahsın çocuğu özürlü ise yahut şahıs ile aynı evde ikamet etmekte idi ise bu durumda yaş bakımından herhangi bir şart gündeme gelmeksizin tazminata hak kazanılacaktır. 

Bunun yanı sıra normal koşullarda kaza sonucu vefat eden kişinin kardeşleri söz konusu tazminata hak kazanamamaktadırlar fakat vefat eden kişi tarafından bakılan bir kardeş söz konusu ise işte bu durumda o kardeş de bu tazminata hak kazanabilmektedir.

Her ne kadar aralarında resmi bir nikah olmasa da imam nikahlı eşlerin de bu tazminat için başvuru yapabilecekleri kabul edilmektedir.

Bunun yanı sıra vefat eden kişi hayatta iken bir çocuğun eğitim hayatı masraflarını üstlenmiş ise vefatı sonrası o çocuk da bu tazminata hak kazanmaktadır.

Özetle kaza sonucu vefat eden kişinin  desteğinden ve bakımından yoksun kaldığını ispat eden ilgili herkes destekten yoksun kalma tazminatına hak kazanmaktadır.

  • Cenaze ve Defin Giderleri

Kaza sonucu vefat eden kişinin cenaze ve defin giderleri de tazminat konusudur. Örneğin şahıs için düzenlenen cenaze töreninde yemek ikramı verilmiş ise söz konusu masraflar bu tazminata konu olmaktadır. Fakat belediyenin ödediği masraflar bu tazminata konu edilememektedir.

Kaza Tazminat Hesaplaması Yöntemleri

Kalıcı Maluliyet İçin:

Malul Kalanın Maluliyet Oranı 

Söz konusu maluliyetin oranın tespit edilmesi için hastane tarafından bir rapor tanzim edilmelidir.

Yaşı
Geliri 

Şahsın geliri asgari ücretin altında kalmakta ise yahut hiç geliri yoksa asgari ücret üzerinden hesaplama yapılmaktadır. Asgari ücretin üzerinde geliri olduğunu iddia eden bu iddiasını ispat etmelidir. Bu noktada ispat için bordronun mutlaka teslim edilmesi gerekmektedir.

Serbest meslek erbabı ise vergiye esas kazanç istendiği için ispat edilmesi daha zordur.

Örneğin bir çiftçinin de gelirini ispat etmesi zordur. Bu noktada Yargıtay destekten yoksun kalan kişilerin zaten söz konusu araziyi miras olarak devraldığı hususunu göz önünde bulundurmak suretiyle çiftçiye ait arazinin büyüklüğünün önemi olmadığını, şayet şahıs o arazide bir toprak işçisi olarak çalışsa idi ne kadar yevmiye alır idi sorusunun cevabı doğrultusunda hesaplama yapılması gerektiği yönünde kararlar kurmuştur. 

Kusur

Geçici Maluliyet İçin:

Geçici maluliyet “İyileşme Süreci X Net Asgari Ücret” şeklinde hesaplanmaktadır. Gelirin asgari ücretten fazla olması durumunda bile söz konusu kaza tazminat hesaplaması asgari ücret üzerinden yapılmaktadır. 

  • Tedavi giderleri hastane tarafından hesaplanmaktadır.
  • Bakıcı gideri farklı şekilde hesaplanmaktadır:

Geçici Bakıcı için “İyileşme Süresi X Brüt Asgari Ücret”

Normal Bakıcı için “Brüt Asgari Ücret X Kusur X Yaş”

Bakıcı giderlerinin konu olduğu bu tazminat türü önem arz etmektedir.

Güncel duruma gelinene kadar sigorta şirketi ödeme yaparken maluliyet tazminatını ödemiş ve teminat miktarını tüketmiş ise ayrıca bakıcı giderleri için ödeme yapmamakta idi. Ancak AYM tarafından verilen iptal kararından sonra sigorta şirketinden kalıcı maluliyet tazminatının yanı sıra bakıcı gideri de temin edilebilir hale gelmiştir.

Destekten Yoksun Kalma İçin: 

Destekten yoksun kalma kaza tazminat hesaplaması yapılırken vefat edenin ve destekten yoksun kalanların yaşı, kusur ve vefat edenin geliri unsurları göz önünde bulundurulmaktadır.

Maddi Tazminat Kimden Talep Edilir?

Bu başlık altında maddi tazminatın kimden talep edilebileceği incelenmektedir. 

  1. Karşı tarafın sigorta şirketine ZMMS kapsamında yapılan başvuru ile 3. kişilere verilen zararlar tazmin edilmektedir. 
  2. Çoğu zaman araç sahibi ile örtüşse de maddi tazminatın araç işleteninden talep edilmesi mümkündür. Örneğin aracın kiralanması durumunda aracın işleten, araç sahibi değil kiralayan kişidir. Bu durumda maddi tazminat kiracıdan talep edilecektir.
  3. Sürücüsü 

Tazminatın sigorta şirketi tarafından karşılanmasının tek istinası yoksunluk zararıdır. Yani yoksunluk zararı bakımından sigorta şirketi sorumlu değildir. Bu istisnanın haricinde sigorta şirketi diğer tazminatlardan sorumludur. 

Bu noktada önemle belirtmek gerekir ki sorumluluğu daraltan unsur kusur olup kusurun mevcut olmaması halinde tazminat da gündeme gelemeyecektir. Kusur oranı %50-%50 olarak hesaplanır ise  bu durumda tazminat yarıya bölünmektedir.

Araçta yolcu olması halinde her iki tarafın sürücüsü de kusurlu ise iki aracın sürücüsü arasında müteselsil sorumluluk doğmaktadır. Araçlardan birine kusur atfedilemiyor ise yalnızca kusurlu araç bakımından sorumluluk gündeme gelecektir. 

ZMMS kapsamında Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile değişiklik yapıldı. Karara göre 0106.2015 tarihi itibarıyla düzenlenmiş poliçelerde kaza sonucunda sürücü vefat etmiş ise kazada tek tarafın destekten yoksun kalma tazminatını karşılaması söz konusu değildir. Fakat poliçe bu tarihten önce imzalanmışsa bu değişiklikten etkilenilmeyecektir.

Tazminat bakımından zamanaşımı normal şartlarda 2 yıl olup yaralanmalarda 8 ölüm durumunda ise 15 yıl kadardır. Tek taraflı trafik kazalarında ölüm meydana gelmiş ise zamanaşımı 15 yıl değil 8 yıl olarak kabul edilmektedir. Bunun yanı sıra Türk Borçlar Kanununda hüküm var ise bu durumda bu hükümler uygulanmaktadır.

Sigorta şirketlerinin ödediği bir tazminat limiti mevcut olup şirket tarafından yapılan ödeme bu sınıra göre belirlenmektedir. Kaza ve kişi bazlı limitler mevcut olup söz konusu limit her yıl değişmektedir.

Örneğin ölümle sonuçlanan kaza sonucu destekten yoksun kalan 4 müvekkil mevcuttur. Bu durumda kaza başı limit gündeme gelmeyecektir. Çünkü kaza başı limitin uygulanması için kaza sonucu vefat eden kişi sayısının birden fazla olması gerekir.

Kaza sonucu 600.000,00-TL lik tazminat gündeme gelmiş olup teminat limitinin 500.000,00-TL olması halinde sigorta şirketi teminat limiti kadarı ile ödeme yapar ve bakiye miktar aracı işleten ve sürücüden istenir.

01.06.2015 tarihinden öncesi için ZMMS’nin yanı sıra bir de taşımacılık yapan araçlar için istisna mevcuttur. Bu ihtimalde sadece ZMMS değil Zorunlu Taşımacılık Sigortası da mevcut demektir. İşte bu durumda iki muhatap mevcuttur zira iki farklı sigorta şirketi gündeme gelecektir. Bu halde sıralı sorumluluk ilkesinden bahsedilmesi gerekmektedir. Bu noktada müteselsil sorumluluk değil sıralı sorumluluk uygulanacaktır. Yani öncelikle zorunlu taşımacılık sigortasına daha sonrasında ZMMS’ye başvurulması gerekmektedir. Şayet ihtiyari mali sorumluluk sigortası da var ise bu sigorta türü başvuru bakımından 3. sırada yerini alacaktır. İhtiyari mali sorumluluk sigortası vatandaşlar tarafından nadir olarak bilinmektedir. Bu sigorta türünde davalı olarak gösterilen araç işleteni davayı sigorta şirketine ihbar etmektedir. Davanın ihbar edilmesi akabinde ilgili şirkete başvuru yapılır ve şirkete karşı da dava açılması üzerine davaların birleştirilmesi talep edilir. 01.06.2015 tarihinden sonrası için ise sadece ZMMS mevcuttur.

Bu noktada dikkat edilmesi gereken husus sigorta şirketine başvurmak bir dava şartıdır. Sigorta şirketine yapılan başvurudan itibaren 15 gün gün süre mevcuttur. Sürenin geçmesinden sonra arabuluculuk başvuru süreci başlar. Arabuluculuk aşamasında da anlaşılamaması durumunda dava açılır. Bu konuda açılacak dava ticari dava olduğundan dava kime açıldığı önemli olmaksızın ticaret mahkemeleri nezdinde ikame edilmelidir. Yani araç sürücüsüne, işletene yahut sigorta şirketine açılması bakımından herhangi bir ayrım mevcut değildir. 

Bu davanın yanı sıra ayrıca manevi tazminat da istenebilmektedir. Aynı dava kapsamında manevi tazminat talep edilmesi durumunda ise talep kısmında araç sürücüsünden ve işleteninden manevi tazminat talep edildiği belirtilmelidir. Hem kaza sonucu maluliyete uğrayan hem de ölüm meydana gelmiş ise vefat edenin mirasçıları tazminat talebinde bulunabileceklerdir. Kaza tazminat hesaplaması kusur, yaş ve maluliyet oranına göre yapılmaktadır. Vefat edenin sosyal statüsü de tazminat bakımından değerlendirilen kriterler arasında yer almaktadır.

ZMMS ise manevi tazminattan sorumlu değildir. İhtiyari mali sorumluluk sigortasında ise genel itibari ile manevi tazminat klozu da mevcuttur. Bu sebeple ihtiyari mali sorumluluk sigortası bakımından özellikle poliçeye bakmak gerekmektedir.

Kişinin ZMMS yaptırmamış olma ihtimali de mevcuttur. İşte bu durumda devletin güvence hesabı gündeme gelecektir. Güvence hesabı ZMMS yaptırılmamış araçlarda ve faili meçhul araçlarda uygulama alanı bulacaktır. Her sigortanın belirli bir kısmı bu güvence hesabına aktarılmakta olup bu güvence hesabı sadece bedensel zararları karşılamaktadır. Faili meçhul araçlar bakımından ise tazminat ödemesi için yalnızca davacı beyanı yeterli görülmemektedir.

Kaza Tazminat Hesaplaması Türleri

  1. TRH Hesaplaması
  2. PMF Hesaplaması

Maluliyet, destekten yoksun kalma ve değer kaybı bakımından bir dava açılacak ise bu davanın belirsiz alacak olarak ikame edilmesi gerekmektedir. Peki ıslah edileceği zaman hangi kaza tazminat hesaplaması türünü göre bu işlem yapılmalıdır?

Yapılan kaza tazminat hesaplamasına göre dava temyiz kanun yoluna değil de istinaf kanun yoluna götürülecekse, istinaf mahkemesinin istediği şekilde PMF hesaplamasına ıslah edilmelidir.  Temyiz kanun yoluna başvurulabilmesi halinde yüksek olan miktar üzerinden ıslah edilmelidir.

104. Madde: Kazaya karışan araç galeriye bırakılmış bir araç ise mesleki faaliyet söz konusudur. Aracın bırakıldığı işletmeyi işleten kişi aynı aracı işleten kişi gibi sorumlu olur. Bu durumda aracın işleteni ve sigorta şirketi sorumluluk sahibi olmayacağı gibi güvence hesabı da tazminatı karşılamayacaktır. Bu noktada yalnızca işletme sahibinin sorumluluğu mevcuttur. Bu konuda Yargıtay’ın farklı kararları mevcut olmakla beraber bedensel zararlar için güvence hesabına başvurulabileceği genel kanısı vardır.

Manevi Tazminat

Manevi tazminat konusunda başvurucu ile sigorta şirketi arasında uzlaşma sağlanamamış olabilir. Örneğin kaza tazminat hesaplamasından 90.000,00-TL’lik bir zararın meydana geldiği tespit edilmesine rağmen sigorta şirketi bu bedelin çok altında bir teklif sunmaktadır. 

Makalemizin içeriğinde daha önce ayrıntısı ile izah edilen zamanaşımı hususu bu konuda da geçerlidir.

Meydana gelen kaza trafiği tehlikeye düşürme suçunu oluşturabilmektedir. Ceza davası kapsamında imzalanan uzlaşma metninde tazminat hakları açıkça saklı tutulmaz ise maddi/manevi tazminat istemi artık hukuki yargılamaya konu edilemeyecektir.

Başvuru tarihinden başlamak üzere 15 gün itibari ile faiz istenebilmektedir.

Sigortanın teminat limiti sadece anapara için olup faiz ve vekalet ücreti ayrıca temin edilmektedir.

Yorum Bırakın