SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI (Sigortacı, Sigorta Ettiren, Lehdar, Riziko Şahsı)
Yazı İçeriği
Sigortacı Kime Denir ?
Türk Ticaret Kanunu’na göre Türkiye’de sigortacılık yapabilecekler sıralanmıştır. Türkiye’de anonim şirketler ve kooperatifler sigorta hizmeti verebilirler. Limited şirketler sigortacılık yapamazlar.
Sigorta şirketlerine kimlerin ortak olabileceği, sigorta şirketlerinin yönetim kurumlarında kimlerin olabileceği, yönetim kurullarına üye olabileceklerin belirli suçları işlememiş olması gibi hususlar sigortacılık kanununda düzenlenmiştir.
Sigorta Şirketlerinin Denetlenmesi Nasıldır ?
Sigortacılık Kanununda düzenlenmiş olan yükümlülüklere aykırı davranılması durumunda sigortacının faaliyetleri durdurulur. Sigorta şirketleri sıkı bir denetim sürecine tabidir. Sigorta şirketlerinin denetlenmesini hazine müsteşarlığı yapar. Devletin burada amacı sigorta ettirenleri ve sigortacının oluşturduğu fonu korumaktır.
Devlet sigorta şirketlerine yaptığı denetleme ile sigorta şirketinin getireceği risklerden her hangi birini üstlenmez. Sigorta ettirenler sigortacının getireceği olumsuzluklar nedeniyle devleti sorumlu tutamazlar. Dolayısıyla devletin yapmış olduğu bu denetleme faaliyetinin bir garantisi bulunmamaktadır.
Sigortacıların Kullanmak Zorunda Olduğu Genel Şartları Kim Hazırlar ?
Sigortacının kullandığı genel şartları müsteşarlık hazırlar. Ancak müsteşarlığın onayından geçmemiş olan genel şartlar uygulanıyorsa bu durumda kanundaki sigortacılıkla ilgili hükümler uygulanır.
Sigorta Genel Şartlarına Karşı Açılacak Davalarda Hangi Mahkeme Görevlidir ?
Usulüne uygun olarak hazırlanmış ve onaylandıktan sonra uygulamaya konulmuş olan genel şartların kanunlarla çeliştiği iddiası varsa burada Hukuk Mahkemeleri yetkilidir. Genel şartların hazırlanması bir idari işlem olmadığı için İdare Mahkemesi yetkili değildir. Yetkili mahkemenin Hukuk Mahkemeleri olmasının sonucu olarak genel şartların kanuna aykırı olduğu iddiasıyla açılan hukuk davalarında davanın kabulü sadece davayı açan tarafı bağlar. Eğer İdare mahkemeleri yetkili olsaydı sözleşmenin taraflarının tamamını etkilerdi.
Sigorta Ettiren Kime Denir ?
Sigorta sözleşmesinde prim ödeme taahhüdünde bulunan kişidir. Sigorta ettiren genellikle kendi menfaatini sigorta konusu yapar, dolayısıyla burada hem prim ödeme borcu altındadır hem menfaati sigortalanan kişidir hemde riziko gerçekleştiğinde tazminat elde edecek olan kişidir.
Sigorta Ettiren Kendisinden Başkasına Prim Ödeyebilir Mi ?
Sigorta ettiren kendisinden başkasının menfaatini de sigortalayabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta yazımızda da defaatle belirttiğimiz gibi sigorta sözleşmesinde menfaat olması gerekmektedir. Eğer menfaat yoksa sigorta sözleşmesi geçersizdir. Ancak sigorta ettiren başkasının menfaatini sigorta ettirebilir. Bu durumda sigortacı, sigorta ettiren ve sigortalı olarak sözleşmede üç taraf olacaktır. Bu durum teknik olarak üçüncü kişi yararına sözleşmelere örnektir.
Üçüncü kişi yararına sözleşmelerde kural olarak sözleşme yapılan kişiye borç yüklenemez, ancak külfet yüklenebilir. Üçüncü kişi sigorta ettirildiğinde borçlu olan sigorta ettiren yani prim borcunu ödeyen kişidir. Yararlanacak kişi ise sigortalıdır. Bu noktada sigortalıya borç yüklenemez ancak külfet yüklenebilir. Sigortacı, sigortalıya bildirimde bulunur ve sigorta ettirenin yükümlülüğünü yerine getirmediğini bildirmek zorundadır.
Lehdar Kime Denir ?
Lehdar hayat sigortalarında olabilir, sözleşmenin tarafı değildir. Fakat riziko gerçekleştiğinde tazminat lehdara ödenir. Lehdar sigorta bedelini tahsil eder.Sözleşmede lehdar olabilmesi için bir menfaatin bulunması ve sigortalının ölümüne bağlı olarak bir zararın bulunması gerekir.
Lehdar, sigorta ettiren tarafından atanır ve lehdarı sigorta ettiren istediği zaman kimseden izin almasına gerek kalmadan değiştirme hakkına sahiptir. Ancak poliçenin üstüne lehdarın değiştirilemeyeceği yazılırsa ve poliçe lehdara teslim edilirse bu durumda sigorta ettiren lehdarı değiştirme hakkından feragat etmiş sayılır. Lehdar başkasını lehdar olarak atama hakkına sahip değildir. Lehdar gerçek kişi olabileceği gibi tüzel kişide olabilir. Sigorta ettirenin prim borçlarını ödememesi durumunda lehdar prim borçlarını ödeyerek sözleşmeyi devam ettirme hakkına sahiptir.
Riziko Şahsı Kime Denir ?
Riziko şahsı üzerinde sözleşme konusu olan rizikonun gerçekleştiği kişiyi ifade eder. Hayat sigortalarında riziko şahsı olabilir. Riziko şahsı uygulamada sigortalı olarak da ifade edilmektedir. Burada dörtlü ilişki ortaya çıkabilir. Sigortalı, lehdar, sigorta ettiren ve riziko şahsı ayrı ayrı kişiler olabilirler.
İlk ve orta eğitim öğretim hayatını Rize’de tamamlamıştır. Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü mezunudur. Hukuk eğitimini Maltepe Üniversitesi’nde almıştır. Halen Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku alanında yüksek lisans eğitimi görmektedir.
