VATANDAŞLIĞIN İSTİSNAİ YOLLA KAZANILMASI
Vatandaşlık Kanunu’nun 12. maddesinde, yetkili makam kararı ile Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen bazı nitelikteki yabancıların, genel yolla vatandaşlığın kazanılabilmesi için gerekli olan 11. maddesinde sayılan şartları taşımaksızın Türk vatandaşlığına “istisnai yolla kazanılabileceğini” düzenlemiştir. İstisnai yoldan Türk vatandaşlığına alınabilecek kişiler için aranan tek şart, bu kişilerin vatandaşlığa alınmalarının milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edebilecek bir halinin bulunmamasıdır. Bunun dışında 11.maddede belirtilen şartların hiçbiri istisnai yolla vatandaşlık kazanmada aranmamaktadır.
Türk vatandaşlığının kazanılmasında istisnai haller
MADDE 12
1.Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla Cumhurbaşkanı kararı ile aşağıda belirtilen yabancılar Türk vatandaşlığını kazanabilirler.
- Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklifte bulunulan kişiler.
- (Ek: 28/7/2016-6735/27 md.) 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi uyarınca ikamet izni alanlar ile Turkuaz Kart sahibi yabancılar ve bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu.
- Vatandaşlığa alınması zaruri görülen kişiler.
- Göçmen olarak kabul edilen kişiler.
2. (Ek: 19/10/2017-7039/29 md.) Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek hali bulunanların talepleri Bakanlıkça reddedilir.
İSTİSNAİ YOLLA VATANDAŞLIĞA ALINABİLECEK KİŞİLER
Vatandaşlık Kanunu 12.maddesinde istisnai yolla vatandaşlığa alınabilecek kişileri 5 grup altında toplamıştır. Yalnızca bu gruplar içerisine giren kişiler milli güvenlik ve kamu düzeni koşulunu da sağladıkları takdirde istisnai yolla Türk vatandaşlığını kazanabilirler.
- Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili Bakanlıklarca haklarında gerekçeli tekliflerde bulunulan kişiler: Bu fıkrada sayılan kişiler, Türk Devleti’ne, Türk Milleti’ne faydası olacağı kabul edilen kişilerdir. Türkiye’ye sanayi tesisi getiren, kuran, bilimsel, teknolojik veya ekonomik yararlar sağlayan önemli yabancı sermayedarlar, iş adamları veya bilimsel alanda buluşlar getiren bilim insanları, Türk vatandaşı olarak devlete ve millete hizmetleri geçeceği kabul edilen sporcular veya sanatçılar fıkra kapsamında sayılan kişilere örnek olabilir. Bu kişiler, Cumhurbaşkanı kararı ile genel yolla vatandaşlığa alınacak kişiler için aranan şartlara bakılmaksızın istisnai yolla Türk vatandaşlığını kazanabilirler.
- 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 31.maddesinin 1.fıkrasının (j) bendi uyarınca ikamet izni alanlar: YUKK m.31’de kısa dönem ikamet izni düzenlenmiştir. Kalış amacı ilgili maddede sayılan ve bunlara ilişkin belgeleri temin eden yabancılara kısa dönem ikamet izni verilebilir. Maddenin j bendinde ise Türkiye’de çalışmayan ancak Cumhurbaşkanınca belirlenecek kapsam ve tutarda yatırım yapan kişiler ve bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu için kısa dönem ikamet izni alınabileceği düzenlenmiştir. Vatandaşlık Kanunu m.12/1-b’ye göre bu kişiler istisnai yolla Türk vatandaşlığını kazanabileceklerdir. Yapılacak yatırımın türü, miktarı ve süresi Türk Vatandaşlık Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikte düzenlenmiştir. Buna göre, Vatandaşlık Kanunu’nun 12.maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki;
a) En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında sabit sermaye yatırımı gerçekleştirdiği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca tespit edilen,
b) En az 250.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında taşınmazı tapu kayıtlarına üç yıl satılmaması şerhi koyulmak şartıyla satın aldığı veya kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulmuş veya en az 250.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarı peşin olarak yatırılan taşınmazın satışının vaat edildiğine dair noterden düzenlenen sözleşmenin 3 yıl süreyle devri ve terkini yapılmayacağı taahhüdüyle tapu siciline şerh edildiği Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tespit edilen,
c) En az 50 kişilik istihdam oluşturduğu Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca tespit edilen,
ç) En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında mevduatı 3 yıl tutma şartıyla Türkiye’de faaliyet gösteren bankalara yatırdığı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca tespit edilen,
d) En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında Devlet borçlanma araçlarını 3 yıl tutmak şartıyla satın aldığı Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilen,
e) En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında gayrimenkul yatırım fonu katılma payı veya girişim sermayesi yatırım fonu katılma payını en az 3 yıl elinde tutma şartıyla satın aldığı Sermaye Piyasası Kurulunca tespit edilen,
yabancılar, Cumhurbaşkanı Kararı ile Türk vatandaşlığını kazanabilir.
c) Turkuaz Kart sahibi yabancılar: Turkuaz Kart sahibi yabancılar ve bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu talepleri halinde istisnai yoldan Türk vatandaşlığını kazanabilir. Uluslararası iş gücü politikası doğrultusunda; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi ile Uluslararası İş Gücü Politikası Danışma Kurulu önerileri ve Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre başvurusu uygun görülen yabancılara Turkuaz Kart verilir.
d) Göçmen olarak kabul edilen kişiler: Kimlerin göçmen kabul edilebileceği 5543 sayılı İskan Kanunu’nda düzenlenmiştir. İlgili Kanun’a göre, Türk soyundan Türk kültürüne bağlı olup, yerleşmek amacıyla tek başına veya toplu halde Türkiye’ye gelip bu Kanun gereğince kabul olunanlar göçmen olarak sayılmaktadırlar. Göçmen olarak kabul edilen yabancılar Vatandaşlık Kanunu’na göre milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel bir hallerinin de bulunmaması şartıyla istisnai yolla Türk vatandaşlığını kazanabilirler.
İSTİSNAİ YOLLA TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASINDA YETKİLİ MAKAM
İstisnai yolla Türk vatandaşlığının kazanılmasında karar verecek olan yetkili makam Cumhurbaşkanı’dır. Milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından vatandaşlığa alınmasında engel bir hali bulunmayan yabancının istisnai yolla vatandaşlığa alınıp alınmayacağına karar verir. İlgili kişiler belirli işlemleri yaparak Türk vatandaşlığına alınabilmektedir. Bu işlemleri Nüfus ve Vatandaşlık Genel Müdürlüğü yapmaktadır.
Başvuruda istenen belgeler Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne göre şu şekildedir:
- Başvuru Formu (VAT-4),
- 2 Adet 50×60 mm boyutunda beyaz fonda, desensiz ICAO tarafından belirlenen ve makinede okunabilen biyometrik fotoğraf,
- Kişinin hangi devlet vatandaşı olduğunu gösteren pasaport veya benzeri belge, vatansız ise temininin mümkün olması halinde buna ilişkin belge.
- Medenî hal belgesi ve evli ise evlenme belgesi, boşanmış ise boşanma belgesi, dul ise eşine ait ölüm belgesi.
- Kişinin kimlik bilgilerini gösteren doğum belgesi veya nüfus kayıt örneği gibi belge ve evli ise eş ve çocuklarının aile bağını kanıtlayan nüfus kayıt örneği veya benzeri belge.
- Kişinin doğum tarihinin ay ve günü bulunmuyorsa, doğum tarihinin tamamlanması için ülkesinin yetkili makamlarından alınmış belge, belgenin temin edilememesi halinde ise 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 39 uncu maddesi gereğince işlem yapılmasını kabul ettiğine dair imzalı beyanı.
- Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz.
Bu belgeler ile başvuran kişiler vatandaşlığa yukarıdaki şartları taşıması neticesinde alınmaktadır.
Yetkili makam kararı ile Türk vatandaşlığının kazanılmasında usul ve esaslar
MADDE 19 – (1) Yetkili makam kararı ile Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancılardan başvuru için gerekli şartları taşıyanların adına vatandaşlık dosyası düzenlenir ve karar verilmek üzere Bakanlığa gönderilir. Bakanlıkça yapılacak inceleme ve araştırma sonucunda durumu uygun bulunanlar Bakanlık kararı ile Türk vatandaşlığını kazanabilirler, uygun görülmeyenlerin talepleri ise Bakanlıkça reddedilir.
(2) 12. madde uyarınca Türk vatandaşlığını kazanma işlemleri Bakanlıkça yürütülür.
İlk ve orta eğitim öğretim hayatını Rize’de tamamlamıştır. Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü mezunudur. Hukuk eğitimini Maltepe Üniversitesi’nde almıştır. Halen Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku alanında yüksek lisans eğitimi görmektedir.
